Συμμετοχή της Πρωτοβουλίας για το Παιδί στο Συνέδριο: Κοινωνική εργασία στην εποχή των «ρευστών βεβαιοτήτων»
H "Πρωτοβουλία για το Παιδί" συμμετείχε στο συνέδριο με Διεθνή Συμμετοχή του Τμήματος Κοινωνικής Εργασίας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής και του Συλλόγου Κοινωνικών Λειτουργών Ελλάδας με τίτλο "Κοινωνική εργασία στην εποχή των «ρευστών βεβαιοτήτων»: Συνδέοντας την εμπειρία από το πεδίο με την έρευνα". Το συνέδριο πραγματοποιήθηκε στις 22 & 23 Νοεμβρίου, 2024 στο Συνεδριακό Κέντρο Αρχαίου Ελαιώνα του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής με προσκεκλημένους αναγνωρισμένους διεθνείς ερευνητές και επαγγελματίες στον τομέα της κοινωνικής εργασίας.
Σε μια εποχή αλλεπάλληλων προκλήσεων, κρίσεων και μεταβάσεων, η κοινωνική εργασία, ως δυναμικό επιστημονικό πεδίο και στο πλαίσιο του συστήματος αξιών της, καλείται να επαναπροσδιορίσει τις προσεγγίσεις της και να επαν-οραματιστεί το ρόλο των κοινωνικών λειτουργών στο πλαίσιο των «ρευστών βεβαιοτήτων» και των νέων δεδομένων της κοινωνικής πραγματικότητας.
Η κλιματική κρίση, οι μετακινήσεις πληθυσμών, οι αλλαγές στο οικογενειακό δίκαιο, η αποστέρηση, οι μεταρρυθμίσεις στα συστήματα παιδικής προστασίας και ψυχικής υγείας, καθώς και νέα κοινωνικά φαινόμενα, όπως η ενδοοικογενειακή βία και η βία ανηλίκων, αποτελούν αντανακλάσεις συνολικών μεταβάσεων που συχνά υπερβαίνουν τα εθνικά σύνορα. Οι μεταβάσεις αυτές απαιτούν τη δημιουργία χώρων κριτικού αναστοχασμού, αξιοποίησης των εμπειριών από την «πρώτη γραμμή» στο πεδίο, ερευνητικών συνεργειών και της ανάδειξης κατάλληλων και αποτελεσματικών μεθόδων και παρεμβάσεων.
Το Συνέδριο επικεντρώθηκε στους τρόπους με τους οποίους το επάγγελμα της κοινωνικής εργασίας μπορεί να αντιμετωπίσει αυτές τις προκλήσεις, συνδέοντας την πλούσια εμπειρία των κοινωνικών λειτουργών της πρώτης γραμμής με τα πορίσματα της επιστημονικής τεκμηρίωσης και την εκπαίδευση.
Η παρουσίαση του Συλλόγου της "Πρωτοβουλίας για το Παιδί" πραγματοποιήθηκε σε μια κατάμεστη αίθουσα όπου έλαβαν χώρα Ανακοινώσεις πάνω στα θέματα των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων και Κοινωνικών Κινημάτων, της Ενδοοικογενειακής Βίας και της Βίας Ανηλίκων, υπό την Προεδρία της Λέκτορος του Τμήματος Κοινωνικής Εργασίας, του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, Δρ. Κομπότη Δέσποινας και του Δρ. Βαγιάτη Κωνσταντίνου, Οργανωτικού Γραμματέα του Συνδέσμου Κοινωνικών Λειτουργών Ελλάδος. Η Κοινωνική Λειτουργός, Νιώπα Θεοδώρα, Διευθύντρια του Κέντρου Αναφοράς και Παροχής Συμβουλευτικής του Οργανισμού, μεταλαμπάδευσε την εμπειρία της από την εργασία και την ερευνά της στο πεδίο διαχείρισης περιστατικών εφήβων, σε επίπεδο ατόμου, οικογένειας και κοινότητας.
Η εισήγησή της είχε θέμα: «Αποτυπώνοντας τον ιστό της εφηβικής παραβατικότητας. Το παράδειγμα της 3ετούς ιχνηλάτησης του φαινομένου της παραβατικότητας στην Κοινότητα της Βέροιας» και παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα της επεξεργασίας των ερευνητικών δεδομένων που λαμβάνονται κατά την παροχή ψυχοκοινωνικής υποστήριξης σε εφήβους που έχουν βιώσει κακοποίηση/παραμέληση στο οικογενειακό περιβάλλον, ενώ ταυτόχρονα εκδηλώνουν αυτό- και ετεροκαταστροφική συμπεριφορά. Από την καταγραφή των πληροφοριών που συγκεντρώνονταν αναφορικά με τις σχέσεις που διατηρούν οι εν λόγω έφηβοι μεταξύ τους και την ανάλυση αυτών με το λογισμικό "GEPHI", προέκυψε ένα κοινωνιόγραμμα που απεικονίζει τις σχέσεις μεταξύ των εφήβων και των νεαρών ενηλίκων, περιγράφοντας ταυτόχρονα τον τρόπο που αλληλεπιδρούν αυτά τα άτομα μέσα από συγκεκριμένους τύπους σχέσεων: φιλία,συγγένεια, σύντροφική σχέση, ή συνέργεια σε πλήθος παραβατικών πράξεων.
Τα στοιχεία που προκύπτουν από την ανάλυση των δεδομένων των σχέσεων που λαμβάνουν χώρα σε ένα κοινωνικό δίκτυο, μπορούν να βοηθήσουν στο σχεδιασμό οργανωμένων παρεμβάσεων των υπηρεσιών παιδικής προστασίας, ψυχοκοινωνικών υπηρεσιών και υπηρεσιών ποινικής δικαιοσύνης που λειτουργούν εντός της κοινότητας σε ατομικό, οικογενειακό επίπεδο, αλλά και εντός της ομάδας των συνομηλίκων.
Από τη συζήτηση που ακολούθησε, οι συμμετέχοντες συμφώνησαν ότι η ανάλυση κοινωνικών δικτύων ως μέθοδος της εκτίμησης αναγκών και προβλημάτων στο πλαίσιο της ατομικής και κοινοτικής παρέμβασης, αποτελεί μια καινοτόμο και πολυδιάστατη προσέγγιση για την αντιμετώπιση της εφηβικής παραβατικότητας, προσφέροντας πολύτιμα στοιχεία που μπορούν να υποδείξουν αποτελεσματικότερους τρόπους συνεργασίας και συντονισμού μεταξύ των υπηρεσιών για την πρόληψη της παραβατικότητας εν γένει, αλλά και για στο πλαίσιο της δευτερογενούς και τριτογενούς πρόληψης. Με την κατανόηση των κοινωνικών σχέσεων και τη στοχευμένη παρέμβαση, δημιουργούνται προϋποθέσεις για την ενίσχυση θετικών προτύπων και την καλλιέργεια υγιών κοινωνικών δεξιοτήτων. Οι παρεμβάσεις αυτές όχι μόνο βοηθούν τους εφήβους να ξεπεράσουν παραβατικές τάσεις αλλά και να αναπτύξουν σχέσεις που θα λειτουργήσουν προστατευτικά, διασφαλίζοντας μια ομαλότερη ένταξη στην κοινωνία. Με αυτόν τον τρόπο, η προσέγγιση συμβάλλει ουσιαστικά στην προστασία και την εξέλιξη της ζωής των εφήβων, θέτοντας τα θεμέλια για ένα πιο ασφαλές και υποστηρικτικό κοινωνικό περιβάλλον, αλλά και στην καλλιέργεια μιας κοινότητας αλληλεγγύης.
